ارزیابی پیامدهای احتمالی انتقال آب حوضه زاب به دریاچه ارومیه

تأمین آب مطمئن یکی ازچالش‌های اساسی قرن حاضراست. یکی از راهکارهای تأمین آب، طرح انتقال بین‌حوضه‌ای آب است که می‌تواند در برخی موارد مفید و نجات‌بخش حوضه مقصد باشد. یکی از این طرح‌ها که اخیراً مورد بحث قرار گرفته است طرح انتقال آب از حوضه آبخیز رودخانه زاب به دریاچة ارومیه است؛ لذا هدف این پژوهش، آن است که با بهره‌گیری از نظر یکصد نفر از کارشناسان و متولّیان ذی‌ربط، پیامدهای آمایشی (مثبت و منفی) این انتقال در دو حوضه مبدأ و مقصد شناسایی و با استفاده از تحلیل‌های آماری (رگرسیون خطّی چندمتغیّره) پیش‌بینی شود. نتایج مدل رگرسیون خطّی نشان می‌دهد با توجّه به وزن ضرایب استانداردشده (بتا B) مؤلّفه‌های مورد بررسی، به ترتیب پیامد منفی اجتماعی-  فرهنگی (328/0)، پیامد منفی اقتصادی (249/0)، پیامد مثبت اقتصادی (216/0)، پیامد منفی زیست­ محیطی (210/0)، پیامد منفی سیاسی - امنیّتی (174/0)، پیامد مثبت زیست‌محیطی (156/0)، پیامد مثبت سیاسی - امنیّتی (087/0)، و پیامد مثبت اجتماعی - فرهنگی (070/0) محتمل‌ترین پیامدهایی است که پس از انتقال آب از زاب به دریاچه ارومیه ممکن ­الوقوع است. نکتة جالب و قابل‌توجّه این است که طبق نظر کارشناسان، انتقال آب به لحاظ زیست‌ محیطی نمی‌تواند نجات‌بخش دریاچة ارومیه باشد و شاید به مثابه یک مُسکّن عمل کند. نتایج مدل معادلات ساختاری اثرگذاری هریک از مؤلّفه‌ها بر اجرای طرح نیز نشان می‌دهد که در بین پیامدهای مثبت؛ مؤلّفة زیست‌محیطی با میزان اثر (85/0) و از میان پیامدهای منفی؛ مؤلّفة اجتماعی - فرهنگی با میزان اثر (10/1) بیشترین تأثیرگذاری را در اجرای طرح انتقال آب دارند.